Kolejnym faktem historycznym, o którym mowa na tablicy jest „osadnictwo poniatowskie” i obchodzona w 2017 roku jego 80. rocznica. Tu potrzebujemy trochę więcej informacji – „poniatówka” to wiejska drewniana osada z czasów międzywojennej reformy rolnej. Jej nazwa pochodzi od nazwiska ministra rolnictwa Juliusza Poniatowskiego. W latach 1935-1939 w województwach zachodnich powstało ponad 3,5 tys. Poniatówek. Wykonano je głównie z drewna wychodząc z założenia, że lepsze jest dobre budownictwo drewniane niż kiepskie murowane. „Poniatówki” powstawały wg ujednoliconego projektu i każda z zagród składała się z domostwa i obory oraz drewnianej stodoły. Do każdej należała działka rolna o powierzchni około 8 hektarów. Najwięcej powstało ich na terenach przedwojennych województw poznańskiego i pomorskiego.
„Poniatówki” w Starem wzniesiono w roku 1937, kilka z nich, przebudowanych, przekształconych czasem tak bardzo, że aż trudno rozpoznać jej pierwotny kształt, napotkać można przy drodze do Rudnej, a jeśli ktoś jest tym szczególnie zainteresowany to warto odwiedzić skansen w Osieku i tam obejrzeć klasyczną „poniatówkę” w całej okazałości, taką jak wyglądała zgodnie z założeniami projektowymi.
Jeżdżąc po Polsce, bliżej lub dalej, warto czasem, nie tylko ze względu na bezpieczeństwo, zdjąć nogę z gazu, nacisnąć hamulec i zatrzymać się przy takich miejscach jak wspomniany kamień w Starem. I chwała ludziom, którzy w taki sposób starają się ocalić okruchy historii lokalnej – a ja dziękuję Panu Edwardowi Fąferkowi, byłemu wieloletniemu sołtysowi wsi, który przybliżył mi sprawę tablicy na kamieniu w centrum Starego.
Jan Balcerzak
Napisz komentarz
Komentarze