Gdziekolwiek cię poślą, pójdziesz…

Stowarzyszenie EFFATA w Pile pracuje nad wystawą poświęconą kapelanom katyńskim. Wystawa będzie nosiła tytuł: „Gdziekolwiek cię poślą, pójdziesz…”  a otwarta zostanie w sobotę, 17 czerwca o godz. 12.00 w holu Dworca PKP w Pile. 

Na dwunastu planszach zostaną pokazane fotografie kapelanów wojskowych, którzy zginęli w zbrodni katyńskiej w 1940 r. To kapelani katoliccy: ks. gen. bryg. Czesław Wojtyniak, ks. płk Edmund Nowak, ks. ppłk Edward Choma, ks. ppłk Stanisław Kontek, ks. ppłk Andrzej Niwa, ks. ppłk Jan Ziółkowski i ks. mjr Mieczysław Janas, kapelan prawosławny ks. płk Szymon Fedorońko, kapelan ewangelicko-augsburski gen. bryg. Ryszard Paszko oraz rabin ppłk Baruch Steinberg – informuje Artur Łazowy, prezes Stowarzyszenia EFFATA. 

Wystawa została zainicjowana przez Stowarzyszenie Pamięć Kapelanów Katyńskich, a zorganizowana przez Polskie Koleje Państwowe S.A. we współpracy z Ordynariatem Polowym i Muzeum Wojska Polskiego. Przygotował ją natomiast Wojskowy Instytut Wydawniczy. Patronat honorowy nad wystawą objęli: Mariusz Błaszczak, wicepremier i Minister Obrony Narodowej oraz Wojewoda Wielkopolski Michał Zieliński. 

Podczas wernisażu zaplanowano spotkanie z Łukaszem Stefaniakiem. 

Pięknemu tytułowi wystawy towarzyszy wzruszająca fotografia zdobiąca plakat informujący o wydarzeniu: Na zdjęciu ksiądz kpt. Jan Ziółkowski, kapelan 5 Pułku Piechoty Legionów, spowiada śmiertelnie rannego żołnierza na polu walki pod Żytomierzem (26 kwietnia 1920 r.). Ciało księdza zostało zidentyfikowane podczas ekshumacji w Lesie Katyńskim w 1943.

- „Wypełnili swoją posługę do końca, byli ze swoimi żołnierzami aż po tragiczny kres ich bojowej drogi – kapelani, oficerowie Wojska Polskiego”. Ofiarami zbrodni katyńskiej było co najmniej 33 duchownych: 24 kapelanów Kościoła rzymskokatolickiego, 2 kleryków pełniących posługę sanitariuszy, 1 kapelan greckokatolicki, 3 kapelanów prawosławnych, 2 kapelanów kościołów protestanckich oraz wojskowy rabin. Stowarzyszenie Pamięć Kapelanów Katyńskich powstałe w 2018 r. troszczy się o zebranie dokumentacji i upamiętnienie tych kapelanów – podkreśla A. Łazowy.

Celem przedsięwzięcia jest przedstawienie Kapelanów Katyńskich - duszpasterzy Wojska Polskiego II Rzeczypospolitej Polskiej, różnych wyznań i religii, którzy we wrześniu 1939 roku dostali się do niewoli sowieckiej razem z żołnierzami. Byli więzieni w obozach w Kozielsku, Ostaszkowie, Starobielsku, gdzie prowadzili tajne posługi religijne dla jeńców. W 1940 roku zostali pomordowani w Katyniu, Twerze, Charkowie oraz w innych miejscach na terytorium ZSRR.

Zbiór materiałów biograficznych, rozproszonych po wielu archiwach oraz aktualizacja danych personalnych, był to efekt zgłoszenia w grudniu 2009 r. przez ówczesny Zarząd Warszawskiej Rodziny Katyńskiej grupy 24 księży kapelanów Wojska Polskiego pomordowanych na wschodzie, na kandydatów do procesu beatyfikacyjnego męczenników wschodu (1918 -1989) z okresu II wojny jako reprezentantów ponad 22 000 ofiar zbrodni katyńskiej, aby tę zbrodnię w przyszłości upamiętniła Stolica Apostolska na wniosek kościoła katolickiego w Polsce poprzez wyniesienie na ołtarze kapelanów męczenników Katynia, Charkowa i Tweru jako błogosławionych Sług Boga.

Z relacji jeńców, ocalonych przed śmiercią w 1940 r. na wschodzie, którzy byli w obozach sowieckich w Kozielsku, Starobielsku i Ostaszkowie, wiadomo, że kapelani Wojska Polskiego będąc w tych obozach, nie zważali na zakazy, w warunkach konspiracji pełnili tajne posługi religijne dla jeńców, a krzepiąc ich na duchu heroicznie bronili wiary katolickiej i wartości ojczyźnianych.

Biogramy kapelanów katyńskich, opracowane w latach 2009-2012 po raz pierwszy z szeroką częścią opisową i obszerną ikonografią opublikowane były w 2013 r. w książce Kapelani Wojska Polskiego pomordowani na wschodzie 1940 - 1941 wydanej przez Oficynę Wydawniczą „Zbroja” z Mińska Mazowieckiego. W roku 2016 został wydany Suplement do tej książki, z materiałami nowymi, które nadeszły po 2013 r. Na podstawie w. w. książki stacja telewizyjna TV Religia wyprodukowała w 2013 r. film dokumentalny pt. Śmierć ich połączyła. Kapelani katyńscy, który miał bardzo duże powodzenie i zdobył II Nagrodę na V Festiwalu Filmów Historycznych Wojskowych. W tym opracowaniu Część A. zawiera biogramy 33 kapelanów katyńskich, natomiast w Części B. zawarto fotografie indywidualne i grupowe z opisami do każdego biogramu.

Autorką biogramów 33 kapelanów katyńskich i redaktorem opracowania jest Barbara Tarkowska, wiceprezes Stowarzyszenia Pamięć Kapelanów Katyńskich, a prywatnie bratanica księdza ppłk Jana Leona Ziółkowskiego, kapelana Wojska Polskiego i Korpusu Ochrony Pogranicza w latach 1919-1939, zamordowanego w Katyniu.

- Wolałbym nie znać ich imion i nazwisk. Wolałbym, żeby byli nieznanymi mi kapłanami, którzy spokojnie wykonywali swą posługę przez długie lata kapłaństwa. W pokoju. Stało się inaczej. Zdradzeni o świcie, zabici strzałem w tył głowy, zasypani w dole pogardy.

Współorganizatorzy wydarzenia to: Stowarzyszenie Pamięć Kapelanów Katyńskich, PKP, Wojskowy Instytut Wydawniczy, Niezależny Samorządny Związek Zawodowy „Solidarność”, Stowarzyszenie Inicjatyw Społecznych EFFATA, Ministerstwo Obrony Narodowej.

- Po otwarciu wystawy, zapraszamy na spotkanie do dworcowej kawiarni – informuje Effata.

(bek)